Open main menu
Hobyo
Hobyo
Hobyo
Town
Hobyo
Location in Somalia
Coordinates:
5°21′05″N 48°31′32″E
Country
Somalia
Region Mudug
District Hobyo
Population
• Total 68,000
Time zone EAT (
UTC+3)
Hobyo (
Somali:
Hobyo, also known as
Obbia), is an ancient port city in the north-central
Mudug region of
Somalia also known as The Heart of Somalia. Hobyo serves as the main pain port of
Galmudug State. From the 13th to 17th century Hobyo was ruled by the
Ajuran Sultanate. However, in the late 17th century the
Hiraab successfully revolted against the
Ajuran Sultanate and established an independent Hiraab Imamate, which included Hobyo.
[1]According to Dr. Bernhard Helander of
Uppsala University, "the Imam of Hiraab is a hereditary position that traditionally is held by a person of the first-born branch."
[2]
HistoryEdit
Main article:
Ajuran Sultanate
Along with
Mareeg, Hobyo developed as a coastal outpost of various
Sultanatesestablished by
Somali pastoralists between the 15th and 19th centuries.
[3]
From the 13th to 17th century Hobyo was ruled by the
Ajuran Sultanate. However, in the late 17th century the
Hiraab successfully revolted against the
Ajuran Sultanate and established an independent Hiraab Imamate, which included Hobyo.
[1] According to Dr. Bernhard Helander of
Uppsala University, "the Imam of Hiraab is a hereditary position that traditionally is held by a person of the first-born branch."
[2]
Lee Cassanelli in his book
The Shaping of Somali society provides a historical picture of the Hiraab Immate. He writes:
"According to local oral tradition, the Hiraab imamate was a powerful alliance of closely related groups who shared a common lineage under the Gorgaarte clan divisions. It successfully revolted against the
Ajuran Sultanate and established an independent rule for at least two centuries from the seventeen hundreds and onwards.
[1]
The alliance involved the army leaders and advisors of the
Habar Gidir and
Duduble, a Fiqhi/Qadi of
Sheekhaal, and the Imam was reserved for the
Mudulood branch who is believed to have been the first born. Once established, the Imamate ruled the territories from the Shabeelle valley, the Benaadir provinces, the Mareeg areas all the way to the arid lands of
Mudug, whilst the ancient port of Hobyo emerged as the commercial capital.
[1]
Hobyo served as a prosperous commercial centre for the Imamate. The agricultural centres of Eldher and
Harardhere included the production of sorghum and beans, supplementing with herds of camels, cattle, goats and sheep. Livestock, hides and skin, whilst the aromatic woods and raisins were the primary exports as rice, other foodstuffs and clothes were imported. Merchants looking for exotic goods came to Hobyo to buy textiles, precious metals and pearls. The commercial goods harvested along the
Shabelle river were brought to Hobyo for trade. Also, the increasing importance and rapid settlement of more southerly cities such as
Mogadishu further boosted the prosperity of Hobyo, as more and more ships made their way down the Somali coast and stopped in Hobyo to trade and replenish their supplies.
[1]
The
Sultanate of Hobyo, led by
Yusuf Ali Kenadid, ruled Hobyo in the 1870s.
[4]
By the late 19th century, the imamate began to decline. Faced with internal problems, the imamate also faced challenges from the imperialist forces as well as the Zanzibari sultan, and even the Portuguese in the earlier years. By then, a young ambitious rebel called Kenadiid managed to invade Hobyo with the aid of the Italians. However, after few years, he was disposed and overthrown by a former commander of the Imamate named
Guuleed Faarax Jeex who put Hobyo back into the hands of the Imamate for a short period of time.
[4]
Soon afterwards, the entire region was snapped up by the fascists Italians and it led to the birth of a Modern Somalia. However, the Hiraab hereditary leadership has remained intact up to this day and enjoys a dominant influence in national Somali affairs."
[1]
Following independence in 1960, Hobyo was made the center of the official
Hobyo District. It was later incorporated into the autonomous
Galmudug administration, which was established in 2006
DemographicsEdit
Hobyo has a population of around 11,800 inhabitants.
[5] The broader Hobyo District has a total population of 67,249 residents.
[6] The city is primarily inhabited by people from the
Somaliethnic group, with the
Habar Gidir well-represented.
Cadaado (
Af-Ingiriis: Adado;
Af-Carabi: عدادو) waa magaalo ku taala
Degmada Cadaado ee badhtamaha gobolka
Galmudug wadanka
Soomaaliya, taasi oo ah xarunta ganacsiga maamulka Galmudug waana mid ka mid ah degmooyinka gobolka Galgaduud ee bartamaha Soomaaliya.
[1]
Inkastoo ay ka mid aheyd degmooyinkii la magacaabay xiligii dawladii dhexe hadana waxa ay sameysay horumar aad u ballaaran oo xaga dhismaha,waxbarashada,ganacsiga,Isbitaalada iyo warbaahinta wixii ka dambeeyey burburkii dawladii dhexe ee soomaaliya.
Waxaa lagu tilmaamaa in ay tahay magaalada ugu bilicda iyo dhismayaasha wanaagsan guud ahaan degmooyinka gobolka Galgaduud taasi oo keentay in ay marti galiso shirkii lagu dhisay maamulka Galmudug sidoo kalena si aan kala joogsi la heyn booqasho ugu tagaan Mas’uuliyiinta dawlada soomaaliya.
Madaxdii dawladihii is xig xigay ee dalka ayaa lagu xasuustaa in ay tageen magaalada Cadaado ee xarunta ganacsiga maamulka Galmudug qaarkoodna maalmo iyo habeeno halkaasi ay ku sugnaayeen.
labo ka mid ah madaxweynayaashii soomaaliya oo kala ah Sheikh Shariif Sheikh Axmed iyo Xasan Sheikh Muxamuud ayaa lagu xasuustaa in ay tageen magaalada Cadaado iyagoo hogaaminayo wufuud markaasi ku jiray dawladihii madaxda ay ahaayeen.
Waxbarashada
Magaalada Cadaado ee xarunta ganacsiga Galmudug waxaa ku yaalo 25 dugsiyo Hoose/Dhexe iyo 12Dugsiyo sare ah waxaa sidoo kale ku taalo xarunta jaamacada SIMAD ee gobolada Mudug iyo Galgaduud.
Iskuulada ku yaala magaalada waxaa ka mid ah a)Imaamu Maalik b) Hayaan c)Suldaan Axmed Nuur.
d)Cumar-Faaruuq. e) ileys f) imaamu Nawawi iyo kuwo kale.
Dadka ku dhaqan Cadaado ayaa ah kuwo lagu yaqaano barshada diinta islaamka iyadoo magaalada ay ku yaalaan Madaaris lagu barto shareecada islaamka.
Ganacsiga
Degmadaan ganacsigeeda waxuu ku xiranyahay magaalooyinka muqdisho,beledwayne,Gaalkacyo,Hargeysa iyo Boosaaso oo ah meelaha ay leeyihiin xiriirka xaga ganacsiga ah.
Magaaladan cadaado waxaa ku yaala seelad aa u ballaaran oo lagu iibiyo xoolaha loo dhoofiyo dalalka carabta.
Waxaa ku yaalo magaalada suuqyo dadku ay ka adeegtaan oo isugu jiro kuwa dharka,Raashinka,Hilibka iyo adeeg yada kale ee dadku u baahan yihiin.
Qaar ka mid ah sshirkadaha isgaarsiinta iyo xawaaladaha dalka ayaa xarumo ka sameystay magaalada taas oo qeyb ka qaadatay hormarka ay sameynayso magaalada Cadaado.
Caafimaadka
Waxaa magaalada Cadaado ku yaalo 2 isbitaal oo kala ah A) Adado hospital.
B) Al-Biri hospital.
Adado hospital ayaa ah isbitaalkii dawlada waxa uuna markiiba qaabili karaa bukaano aad u badan.
Isbitaalka kale ee Al-Biri ayaa ah farac uu halkaasi ku leeyahay isbitaalka Al-Biri oo xaruntiisa ugu balaaran ay ku taalo magaalada Muqdisho.
Isbitaalada ku yaala gudaha magaalada Cadaado ayaa marka laga tago dadka magaalada ku dhaqan waxa ay sidoo kale qaabilaan dadka ka yimaada deegaanada ku dhow dhow magaalada ee aysan ka jirin xarumo caafimaad oo dadka u adeega.
Warbaahinta
Magaalada Cadaado ee xarunta ganacsiga Galmudug waxaa ku yaalo dhawr idaacadood oo isugu jira idaacado saldhigooda rasmiga ah uu yahay magaalada iyo laamo ama faracyo halkaasi ay ka furteen idaacadaha muqdisho qaarkood.
Sidoo kale magaalada waxaa wakiil wareedyo ka sameystay qaar ka mid ah idaacadaha iyo telefeshinada afka soomaaliga wax ku baahiya.
u magacaabitaanka xarunta ganacsiga Galmudug :
Magaaladan waxaa ka tali jiray isla markaana caasimad ay u aheyd maamulkii Ximan iyo xeeb oo ahaa maamul ay dhisteen dadka deegaanka, balse hada waxaa ka arimiya maamulka Galmudug oo lagu dhisay shir uu madaxweynaha Somaaliya xasan sheikh Muxamuud uu ka furay 16/04/2015-kii gudaha magaalada Cadaado.
madaxweynaha maamulka Galmudug C/kariim Xuseen Guuleed ayaa u magacaabay in magaalada Cadaado ay tahy xarunta Ganacsiga maamulka Galmudug.
Madaxweynaha ayaa ku sheegay wareegtada ka soo baxday xafiis kiisa, in ka gadaal markuu eegay abaalka ay ku leedahay Cadaado oo ah halka lagu dhisay maamuka uu madaxda ka yahay ,amaanka ka jiro magaalada iyo in ay tahay meel u dayaarsan qabashada xilkaasi adag uu garwaaq saday in uu u magacaabo in ay noqoto xarunta xarunta ganacsiga maamulka Galmudug.